دنیس بی راس (متولد ۲۶ نوامبر ۱۹۴۸) یک نویسنده و دیپلمات آمریکایی است. وی به عنوان مدیر برنامه ریزی سیاسی وزارت امور خارجه در دوران ریاست جمهوری جورج اچ دبلیو بوش، هماهنگ کننده ویژه امور خارجه در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون، و مشاور ویژه وزیر امور خارجه سابق هیلاری کلینتون در امور خاورمیانه و جنوب غرب آسیا (از جمله ایران) فعالیت کرده است.
راس در سانفرانسیسکو به دنیا آمد و در مارین کانتی بزرگ شد. وی در یک محیط غیرمذهبی توسط مادر یهودی‌اش و پدرخوانده کاتولیکش بزرگ شد. راس در سال ۱۹۷۰ از دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس فارغ‌التحصیل شد و رساله دکترای خود درباره فرآیند تصمیم گیری شوروی را در آن دانشگاه نوشت. وی بعدها پس از جنگ شش روزه به دین یهود گروید. وی در سال ۲۰۰۲ کنیسه کل شالوم را در راک‌ویل واقع در ایالت مریلند مشترکاً بنیان نهاد.
دنیس راس مشاور و از اعضای برجسته اندیشکده واشنگتن است. وی پیش از بازگشتش به این اندیشکده در سال ۲۰۱۱ به مدت دو سال به عنوان دستیار ویژه رئیس جمهور اوباما و مدیر ارشد شورای امنیت ملی در امور منطقه مرکزی فعالیت می‌کرد و به مدت یک سال نیز سمت مشاور ویژه هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، را بر عهده داشت.
راس بیش از دوازده سال نقش عمده‌ای در شکل‌دهی مشارکت آمریکا در فرآیند صلح خاورمیانه و ارتباط مستقیم آمریکا با طرفین مذاکره ایفا کرد. وی که یک دیپلمات ماهر و کارکشته محسوب می‌شود در دولت‌های جورج دبلیو بوش و بیل کلینتون از طرف آمریکا در فرآیند صلح شرکت داشت. وی در زمینه کمک به شکل‌گیری توافق موقت میان اسرائیل و فلسطینی‌ها در سال ۱۹۹۵ نقشی اساسی ایفا کرد. وی همچنین با میانجی‌گری خویش توافق هبرون را در سال ۱۹۹۷ با موفقیت محقق ساخت، پیمان صلح اسرائیل اردن را در سال ۱۹۹۴ تسهیل کرد، و به شدت تلاش کرد تا اسرائیل و سوریه را به هم نزدیک سازد.
راس به عنوان یک اندیشمند و دیپلمات با بیش از دو دهه تجربه در زمینه سیاست شوروی و خاورمیانه همکاری نزدیکی با وزرای سابق امور خارجه جیمز بیکر، وارن کریستوفر و مادلین آلبرایت داشت. راس قبل از اینکه در دوران ریاست جمهوری کلینتون به عنوان هماهنگ کننده ویژه در امور خاورمیانه فعالیت کند سمت مدیریت ستاد برنامه ریزی سیاست‌های وزارت امور خارجه در دوران ریاست جمهوری بوش اول [بوش پدر] را بر عهده داشت. وی در این سمت نقش برجسته‌ای در تعیین سیاست آمریکا در قبال شوروی سابق، اتحاد دو آلمان و پیوستن این کشور به ناتو، مذاکرات کنترل تسلیحات، و ائتلاف جنگ خلیج [فارس] در سال ۱۹۹۱ ایفا کرد.
وی در دولت ریگان به عنوان مدیر امور خاور نزدیک و جنوب آسیای شورای امنیت ملی و معاون مدیر دفتر ارزیابی پنتاگون فعالیت کرد. راس مدال ریاست جمهوری برای خدمات مدنی فدرال را از رئیس جمهور کلینتون دریافت کرد و بالاترین جایزه وزارت امور خارجه از طرف بیکر و آلبرایت به وی اعطا گردید.
راس که در سال ۱۹۷۰ از دانشگاه کالیفرنیا درلس‌آنجلس فارغ‌التحصیل شد رساله دکترای خود را به فرآیند تصمیم گیری در شوروی اختصاص داد و بین سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۶ مدیریت اجرایی برنامه برکلی استنفورد درباره رفتار بین‌المللی شوروی را بر عهده داشت. وی بالاترین نشان دانشگاه کالیفرنیا را دریافت کرد و به عنوان دانش آموخته سال این دانشگاه معرفی گردید. وی همچنین چند دکترای افتخاری از دانشگاه براندیز، دانشگاه آمهرست، مدرسه الهیات یهودی، و دانشگاه سیراکوز دریافت کرده است.
راس مقالات بسیاری درباره شوروی سابق، کنترل تسلیحات، و خاورمیانه بزرگ منتشر کرده است و فصول متعددی به کتب مرتبط با این موضوعات افزوده است. مقالات وی در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ در نشریات «ورلد پالتیکس» ، «پلیتیکال ساینس کوارترلی»، «اوربیس»، «اینترنشنال سکوریتی»، «سوروایوال»، و «ژورنال مطالعات راهبردی» به چاپ می‌رسیدند. وی از اواخر سال ۲۰۱۱ که مشاغل دولتی را ترک کرد مقالات بسیاری را در «نیویورک تایمز»، «واشنگتن پست»، و «وال‌استریت ژورنال» منتشر کرده است.
راس در طول دوران ریاست جمهوری جیمی کارتر تحت نظارت پل ولفوویتز، دستیار وزیر امور خارجه، در پنتاگون فعالیت می‌کرد. وی در آنجا مشترکاً مقاله‌ای تألیف کرد که مداخله بیشتر آمریکا در منطقه خلیج فارس را توصیه می‌کرد «زیرا آمریکا نیازمند نفت خلیج فارس است و رویدادهای خلیج فارس منازعه میان اعراب و اسرائیل را تحت تأثیر قرار می‌دهند.» راس در دوران ریاست جمهوری ریگان مدیر امور خاور نزدیک و جنوب آسیای شورای امنیت ملی و معاون مدیر دفتر ارزیابی خالص پنتاگون (۱۹۸۲-۱۹۸۴) بود.
راس در دهه ۱۹۸۰ مدت کوتاهی به حوزه آکادمیک بازگشت و از سال ۱۹۸۴ تا سال ۱۹۸۶ به عنوان مدیر اجرایی برنامه برکلی استنفورد درباره رفتار بین‌المللی شوروی فعالیت کرد. راس در اواسط دهه ۱۹۸۰ با همکاری مارتین ایندیک اندیشکده واشنگتن را تاسیس کرد که از حمایت کمیته روابط عمومی آمریکا اسرائیل (آیپک) برخوردار است. وی در اولین مقاله خود در اندیشکده واشنگتن خواستار انتصاب یک نماینده ویژه غیرعرب برای خاورمیانه شد که عرب‌گرا نباشد و در قبال روابط میان آمریکا و اسرائیل احساس گناه نکند.
راس در دوران ریاست جمهوری جورج اچ دبلیو بوش [بوش پدر] مدیر ستاد برنامه ریزی سیاست‌های وزارت امور خارجه آمریکا بود و در این سمت بر روی سیاست آمریکا در قبال شوروی سابق، اتحاد دو آلمان و پیوستن این کشور به ناتو، کنترل تسلیحاتی، و جنگ خلیج [فارس] در سال ۱۹۹۱ کار کرد. وی همچنین با همکاری جیمز بیکر، وزیر امور خارجه سابق آمریکا، رهبران اعراب و اسرائیل را متقاعد ساخت تا در کنفرانس صلح خاورمیانه که در سال ۱۹۹۱ در شهر مادرید اسپانیا برگزار شد شرکت کنند.
نماینده آمریکا در خاورمیانه
در تابستان سال ۱۹۹۳، راس توسط رئیس جمهور بیل کلینتون به عنوان نماینده آمریکا در خاورمیانه معرفی گردید. وی در سال ۱۹۹۵ به اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها کمک کرد تا به توافق موقت بر سر کرانه باختری و نوار غزه دست یابند و در سال ۱۹۹۷ در ارتباط با پروتکل مربوط به استقرار مجدد در هبرون میانجی‌گری کرد. وی پیمان صلح اسرائیل اردن را تسهیل کرد و همچنین بر روی گفتگوهای میان اسرائیل و سوریه کار کرد.
راس توسط افرادی از هر دو طرف منازعه [میان اسرائیل و فلسطین] مورد انتقاد قرار گرفت. نبیل شعث وزیر امور خارجه سابق فلسطین وی را به عنوان فردی توصیف کرد که «بیشتر از خود اسرائیلی‌ها طرفدار اسرائیل است.» در جهان عرب گهگاه اشاراتی به تبار یهودی وی می‌شد (هرچند راس معتقد است در طول مذاکرات سران کشورها مشکلی با این موضوع نداشتند) ، حال آنکه برخی اسرائیلی‌های محافظه‌کار وی را فردی «متنفر از خود» لقب دادند ـ و هر کدام توانایی وی مبنی بر بی‌طرف بودن را زیر سؤال می‌بردند، هرچند فلسطینی‌هایی که در فرآیند مذاکره شرکت داشتند بر این نکته اصرار داشتند که عدم بی‌طرفی استنباط شده وی ربطی به مذهبش نداشت. راجر کوهن در توصیف راس نوشته است که «توازن چیزی است که این دیپلمات باریک‌بین [راس] مغتنم می‌شمارد. اما مسئله‌ای که در رابطه با راس وجود داشته است این است که راس به قدری به جامعه یهودیان آمریکا نزدیک است که نمی‌تواند نقش یک میانجی صادق را در رابطه با ایران یا اعراب ایفا کند. راس در یک محیط غیرمذهبی توسط مادر یهودی‌اش و پدرخوانده کاتولیکش بزرگ شد و بعدها یهودی شد. آرون دیوید میلر پس از سال‌ها همکاری با راس در کتابی نوشت که وی [راس] “ذاتاً تمایل داشت دنیای سیاست اعراب ـ اسرائیل را ابتدا از چشم‌انداز اسرائیل نظاره کند تا از چشم‌انداز فلسطینی‌ها.” یکی دیگر از مقامات ارشد سابق وزارت امور خارجه که نخواست نامش فاش بشود… به من گفت که عادت بد راس آشتی پیشاپیش با اسرائیلی‌ها است.»
جان مرشیمر، استاد علوم سیاسی در دانشگاه شیکاگو، و استفان والت، رئیس مدرسه کندی دانشگاه هاروارد، در مقاله سال ۲۰۰۶ خود با عنوان «لابی اسرائیل و سیاست خارجی آمریکا» راس را به عنوان یکی از اعضای «لابی اسرائیل» در آمریکا معرفی کردند. راس به نوبه خود دانشگاهیانی را که در نگارش این مقاله دست داشتند به باد انتقاد گرفت. در سال ۲۰۰۸، نشریه «تایم» گزارش داد که دانیل کورتزر از سفرای سابق و همکار سابق راس مقاله‌ای را برای یکی از اندیشکده‌ها منتشر کرده است و در آن اشاره شده بود که مذاکره کنندگان عرب و آمریکایی که نامشان فاش نشده است از این موضوع شکایت کرده‌اند که راس به عنوان فردی نگریسته می‌شود که متمایل به اسرائیل است و نه به عنوان «یک میانجی صادق» .
کتاب خاطرات راس با عنوان «صلح از دست رفته: پشت پرده نبرد برای صلح در خاورمیانه» که تجارب وی را بازتاب می‌دهد ماجرا را از نگاه راس تعریف می‌کند و رئوس کلی درس‌های کلیدی مربوطه را ترسیم می‌کند. راس در کتاب خویش با عنوان «هنر سیاستمداری و چگونگی احیای جایگاه آمریکا در جهان» که در سال ۲۰۰۷ منتشر شد از دولت جرج دبلیو بوش به خاطر ناکامی در بکارگیری ابزارهای سیاستمدارانه جهت پیشبرد منافع ملی آمریکا انتقاد کرده است. وی در عوض طرفدار یک سیاست خارجی نئولیبرال است که بر کاربرد گسترده‌تر و کارامدتر هنر سیاستمداری متکی است. راس با اینکه هم در دولت‌های جمهوری‌خواه و هم دولت‌های دموکرات فعالیت کرده است با این حال یک فرد دموکرات محسوب می‌شود.
فعالیت‌های راس در دوران پس از ریاست جمهوری کلینتون
راس پس از اینکه از سمت خود به عنوان نماینده آمریکا در خاورمیانه کناره گیری کرد به عنوان مشاور و عضو برجسته به اندیشکده واشنگتن بازگشت. وی به ریاست اندیشکده برنامه ریزی سیاست‌های مردم یهود منصوب شد. این اندیشکده در شهر بیت‌المقدس قرار دارد و در سال ۲۰۰۲ توسط آژانس یهود تاسیس و تأمین مالی شد.
راس در طول این سال‌ها به تدریس در دانشگاه مارکت، دانشگاه براندیز، دانشگاه جورج‌تاون، و مدرسه کندی دانشگاه هاروارد پرداخت. وی همچنین برای نشریاتی همچون «واشنگتن پست» ، «نیویورک تایمز»، «جروزالم پست»، «نیو ریپابلیک»، «یو اس اس تودی»، و «وال‌استریت ژورنال» مرتباً مقاله می‌نوشت و به عنوان تحلیلگر امور خارجی در شبکه فاکس نیوز فعالیت می‌کرد.
راس از حامیان برجسته جنگ عراق بود و در حمایت از جنگ در ماه مارس ۲۰۰۳ دو نامه مربوط به پروژه قرن آمریکایی جدید را به امضا رسانید. با این حال، وی مخالف برخی سیاست‌های دولت بوش در زمینه بازسازی پس از جنگ بود. وی همچنین مخالف سیاست بوش مبنی بر اجتناب از گفتگوی مستقیم با ایران بود.
به گزارش نشریه «وال‌استریت ژورنال» ، راس به همراه جیمز اشتاینبرگ و دانیل کورتزر از جمله مؤلفان اصلی سخنرانی‌ای بودند که باراک اوباما به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری در ارتباط با خاورمیانه در ژوئیه ۲۰۰۸ در نشست آیپک ایراد کرد. این سخنرانی به عنوان جامع‌ترین سخنرانی نامزد دموکرات‌ها درباره امور بین‌الملل قلمداد گردید.
پست‌های راس در دولت اوباما
راس در تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۰۹ به عنوان مشاوره ویژه هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه، در امور خلیج فارس و جنوب غرب آسیا منصوب گردید. در تاریخ ۲۵ ژوئیه ۲۰۰۹، کاخ سفید اعلام کرد که راس وزارت امور خارجه را ترک کرده و به عنوان دستیار ویژه رئیس جمهور و مدیر ارشد منطقه مرکزی با برخورداری از مسئولیت‌های کامل مرتبط با منطقه به شورای امنیت ملی می‌پیوندد. منطقه مرکزی در بر گیرنده خاورمیانه، خلیج فارس، افغانستان، پاکستان و جنوب آسیا است.
روزنامه «هاآرتص» گزارش داده است که راس در سمت دستیار دولت اوباما در امور خاورمیانه اختلافاتی با جورج مایکل، نماینده آمریکا در خاورمیانه، داشت و این اختلافات به حدی بود که راس و مایکل گاهی اوقات از گفتگو با یکدیگر امتناع می‌کردند. این گزارش نشان می‌دهد که تنش‌ها حداقل تا حدودی به این خاطر بود که راس گهگاه تلاش می‌کرد بدون اطلاع مایکل مذاکراتی با مقامات اسرائیل انجام دهد. برای مثال، گفته شده است که راس در ماه‌های سپتامبر و نوامبر ۲۰۱۰ تلاش کرده است تا نخست وزیر بنیامین نتانیاهو را متقاعد سازد تا در طول مذاکرات با حکومت خودگردان فلسطینی شهرک سازی را متوقف سازد و در عوض تضمین‌های خصوصی نامشخص به همراه یک محموله تسلیحاتی عمده از آمریکا دریافت کند.
مقامات فلسطینی بر اساس گزارشات راس را مدیون اسرائیل می‌دانستند و به چشم یک «میانجی صادق» یا حتی یک تسهیلگر منصف مذاکرات به وی نمی‌نگریستند. راس در یک دوره مشخص در جریان دیدارهای خود از منطقه از ملاقات با مقامات حکومت خودگردان فلسطین امتناع می‌کرد و در همان حال به گفتگو با مقامات اسرائیل ادامه می‌داد. در تاریخ ۱۰ نوامبر ۲۰۱۱، راس از پست خود در دولت اوباما کناره گیری کرد.
راس مؤلف چندین کتاب تأثیرگذار بر فرآیند صلح بوده است که جدیدترین آنها با عنوان «افسانه، توهم، و صلح: یافتن مسیری جدید برای آمریکا در خاورمیانه» مشترکاً با همکاری دیوید ماکوفسکی کارشناس فرآیند صلح اندیشکده تألیف گردیده است. کتاب قدیمی‌تر راس با عنوان «صلح از دست رفته: پشت پرده نبرد برای صلح در خاورمیانه» (انتشارات فرار،استراوسو گیروکس، ۲۰۰۴) نگرش‌های تحلیلی و شخصی جالبی در ارتباط با فرآیند صلح خاورمیانه فراهم می‌آورد. نشریه «نیویورک تایمز» کتاب وی با عنوان «هنر سیاستمداری و چگونگی احیای جایگاه آمریکا در جهان» (انتشارات فرار،استراوسو گیروکس، ۲۰۰۷) که در سال ۲۰۰۷ منتشر شد را به عنوان اثری «مهم و روشن‌گرانه» مورد ستایش قرار داد.
وی در حوزه‌های عراق، اسرائیل، روابط اعراب اسرائیل، دموکراسی و اصلاحات، فرآیند صلح و سیاست آمریکا تخصص دارد.